Αξιολόγηση στο Δημόσιο: Η Τεχνητή Νοημοσύνη αποκαλύπτει τα “ψεύτικα βιογραφικά”

Η ανάγκη για αξιολόγηση του προσωπικού στον δημόσιο τομέα έχει αναδειχθεί ως ένα κρίσιμο ζήτημα, ειδικά μετά τις αστοχίες που οδήγησαν στην τραγωδία των Τεμπών. Στην επικαιρότητα επανήλθε το θέμα της αξιολόγησης, ιδίως με τις προτάσεις του πρωθυπουργού για συνταγματική κατοχύρωση αυτής της διαδικασίας. Κάθε χρόνο, το δημόσιο προσωπικό αξιολογείται εκ νέου και η διαδικασία για το 2024 οδεύει προς ολοκλήρωση. Το νέο σύστημα αξιολόγησης που εισήχθη πέρυσι αναδεικνύει την ανάγκη για μια πιο αυστηρή και διαφανή αξιολόγηση. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι αξιολογητές τείνουν να προσφέρουν «χαλαρές» κρίσεις, με αποτέλεσμα οι υπάλληλοι να παρουσιάζονται με ικανότητες που δεν κατέχουν.

Το υπουργείο Εσωτερικών είναι σε διαδικασία επεξεργασίας αυτών των δεδομένων, συγκεντρώνοντας εποικοδομητικά συμπεράσματα για τους προϊσταμένους και την εποπτεία του διοικητικού έργου τους. Από τους 595.676 μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους, περίπου 189.000 υπάγονται στις διατάξεις του σχετικού Ν. 4940/22, ενώ εξαιρούνται οι ένστολοι, οι κληρικοί, οι εκπαιδευτικοί και οι πανεπιστημιακοί. Για το 2023, υποβλήθηκαν 166.350 αξιολογήσεις, εκ των οποίων οι 39.394 δηλώθηκαν ως υπάλληλοι «υψηλής απόδοσης». Ωστόσο, με την υποβοήθηση της τεχνητής νοημοσύνης, διαπιστώθηκε ότι δεν πληρούσαν τα απαιτούμενα κριτήρια, με αποτέλεσμα οι αξιολογήσεις τους να απορριφθούν.

Αξιοσημείωτο είναι ότι για άλλες 11.000 περιπτώσεις ερευνάται η συμμόρφωση με τα κριτήρια αυτής της κατηγορίας. Από αυτούς, μόλις 4.259 υπάλληλοι πληρούν τα κριτήρια υψηλής απόδοσης, ενώ 1.390 υπάλληλοι αξιολογήθηκαν ως χαμηλής απόδοσης, μην εκπληρώνοντας εντυπωσιακά τρία από τα εννέα κανονισμένα κριτήρια.

Ως απάντηση σε αυτή την κατάσταση, έχει σχεδιαστεί μια εργαλειοθήκη άμεσης βελτίωσης της απόδοσης, μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης και σεμιναρίων που θα προσαρμόζονται στις ατομικές εκπαιδευτικές ανάγκες κάθε υπαλλήλου. Μέχρι στιγμής, έχουν υλοποιηθεί 3.941 εκπαιδευτικά προγράμματα για να καλυφθούν 101.404 αιτήματα εκπαιδεύσεων, με πάνω από 68.000 υπαλλήλους ήδη εκπαιδευμένους.

Η διαδικασία εκπαίδευσης διεξάγεται μέσω πέντε μεθόδων: μάθηση στον χώρο εργασίας, παρακολούθηση εκπαιδευτικού προγράμματος από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ), θεσμός mentoring (καθοδήγηση από έμπειρους στελέχη), coaching για γενικούς διευθυντές και επιμόρφωση από άλλους φορείς.

Κίνητρα και Στοχοθεσία

Για την ενίσχυση της απόδοσης, το λεγόμενο μπόνους παραγωγικότητας εισάγεται για φέτος, διευρύνοντας τους κύκλους εφαρμογής του. Αυτή η ανταμοιβή θα προκύπτει από την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων που καθορίζονται από την Επιτροπή Κινήτρων και Ανταμοιβής, η οποία αποτελείται από υπηρεσιακούς παράγοντες και τους αρμόδιους γενικούς γραμματείς. Η αμοιβή θα καταβάλλεται εφάπαξ και το έπαθλο θα φτάνει το 15% του ετήσιου βασικού μισθού.

Η τελική βαθμολογία της αξιολόγησης των προϊσταμένων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον βαθμό επίτευξης των προγραμματισμένων στόχων για τις οργανικές μονάδες τους. Οι περίπου 25.000 προϊστάμενοι των 1.400 οργανικών μονάδων του δημοσίου τομέα έθεσαν περίπου 180.000 στόχους για πέρυσι. Αναλυτικά, οι στόχοι συνδέονται με την εκπλήρωση των προτεραιοτήτων που έχει εκθέσει το Μέγαρο Μαξίμου ανά Υπουργείο.

Η μέχρι τώρα επεξεργασία δείχνει ότι έχει γίνει καταχώρηση μετρήσεων για το 90% του συνολικού αριθμού των στόχων και σε 11% των περιπτώσεων αναφέρεται υπέρβαση των στόχων. Από την άλλη πλευρά, στο 4% των περιπτώσεων παρατηρείται ότι η επίτευξη των στόχων είναι κάτω από το 50%.

Προορισμός και Έλεγχοι

Το 2023 είναι η πρώτη χρονιά εφαρμογής του νέου συστήματος, που απαιτεί υποχρεωτική στοχοθεσία σε κάθε οργανική μονάδα. Η υφυπουργός Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη επισημαίνει ότι το 2024 οι στόχοι θα είναι με βάση τις S.M.A.R.T. αρχές, προσδιορίζοντας τη διαδικασία των υπαλλήλων με ακρίβεια και βάση συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος.

Τα καθορισμένα κριτήρια είναι: Συγκεκριμένοι (Specific), Μετρήσιμοι (Measurable), Εφικτοί (Achievable), Σχετικοί (Relevant) και Χρονικά Προσδιορισμένοι (Time-bound), διασφαλίζοντας ότι οι στόχοι που θέτονται είναι καλά σχεδιασμένοι και ρεαλιστικοί. Η τεχνητή νοημοσύνη θα συνδράμει επίσης στην ακριβή διατύπωση των δεικτών μέτρησης και των μετρήσιμων στόχων.

Οι οργανικές μονάδες που έχουν επιδώσει καλύτερα σε αυτό το μοντέλο αφορούν κυρίως το προσωπικό του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ). Ακολουθούν οι διευθύνσεις του Υπουργείου Πολιτισμού, Υπουργείου Παιδείας και άλλων υπουργείων με υψηλή απόδοση στο σύστημα στοχοθεσίας. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, το Υπουργείο Εσωτερικών προγραμματίζει δειγματοληπτικούς ελέγχους στις τεκμηριώσεις αξιολόγησης. Αυτό γίνεται για να επιβεβαιωθούν οι μετρήσεις και οι ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν για την υπέρβαση των στόχων.

Στα επόμενα βήματα περιλαμβάνεται επίσης η επιλογή των πρώτων 40 Συμβούλων Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, που θα τοποθετηθούν κυρίως σε υπουργεία και δήμους. Αυτή η νέα πρωτοβουλία στοχεύει στη σημαντική ενίσχυση της δημόσιας διοίκησης σε θέματα εφαρμογής της αξιολόγησης και ανάπτυξης των υπαλλήλων.